Z uwagi, że podobne wątpliwości pojawiają się w wiadomościach mailowych, aby uniknąć konieczności odpisywania każdemu z osobna postanowiłem odświeżyć te aspekty.
1. Czy była wyrażona pisemna zgoda na przelew?
Zgoda taka powinna być wyrażona w odrębnym oświadczeniu złożonym przez konsumenta. Zamieszczenie takiej klauzuli w umowie sprawia, że nie jest możliwe podpisanie umowy bez jednoczesnego podpisania klauzuli. art. 509 § 1 K.c. ze względu na regulację zamieszczoną w art. 385[3] pkt 5 K.c w odniesieniu do umów konsumenckich nie może stanowić podstawy przetwarzania danych osobowych konsumentów bez ich zgody. Jeśli ustawa nie dopuszcza wprowadzenia do stosunków umownych klauzul zezwalających na przeniesienie praw i przekazanie obowiązków bez zgody konsumenta , to tym bardziej nie może to nastąpić, gdy umowa na ten temat milczy.
Zgodnie z art. 47 Konstytucji RP: Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym. Innymi słowy prawo decydowania życiu osobistym, prawo wyboru kontrahenta itp., prawa takiego może pozbawić tylko sąd.
a. Tajemnica bankowa.
Obowiązek zachowania tajemnicy bankowej, wynika bezpośrednio z treści art. 104 ust. 1 Prawa bankowego, spoczywa na banku, osobach w nim zatrudnionych oraz osobach, za których pośrednictwem bank wykonuje czynności bankowe. Tajemnica bankowa obejmuje zgodnie z tym przepisem wszystkie informacje dotyczące czynności bankowej, uzyskane w czasie negocjacji, w trakcie zawierania i realizacji umowy, na podstawie, której bank te czynność wykonuje.
Jedynym beneficjantem tajemnicy bankowej jest klient banku - instytucja ta służy ochronie praw klienta. Osoba, której dotyczą informacje objęte tajemnica bankowa posiada konstytucyjnie zagwarantowane prawo do ochrony informacji jej dotyczących.
Właścicielem tajemnicy jest zawsze klient banku i tylko on może nią rozporządzać, a bank jest zobowiązany do jej bezwzględnego zachowania. Jeżeli osoba taka wyraża wole udostępnienia informacji, (które ustawodawca chroni właśnie wyłącznie w jej interesie, a nie interesie banku), to nie ma przeszkód, ani ograniczeń, aby dana osoba zrezygnowała w konkretnej sytuacji z przysługującej mu ochrony.
2. Czy zbywca zobowiązania powiadomił pisemnie o zamiarze sprzedaży rzekomego zobowiązania?
Tak, aby dłużnik miał wybór czy decyduje się na przejęcie praw przez inny podmiot czy też chce spełnić roszczenie do rąk pierwotnego wierzyciela. Bez takiego zawiadomienia sprzedaż taka jest bezskuteczna w związku z art. 59 K.c. - jest to rodzaj szczególnej sankcji będąca skutkiem wadliwości czynności prawnej..
Związanie się przez konsumenta z danym kontrahentem jest jego suwerenna decyzją, a nie wynikiem umowy pomiędzy dwoma przedsiębiorcami. Zmiana strony w umowie (przelew wierzytelności, przejecie długu)pozornie i tak nie może odbyć się bez zgody dłużnika (z uwagi na wymagania zawarte w art. 519 § 2 K.c.)
3. Czy zbywca zawiadomił o zbyciu wierzytelności na inny podmiot?
Dla ochrony dłużnika nie jest bez znaczenia źródło, z którego uzyskał informację o przelewie. Dłużnik musi uzyskać informację o przelewie tylko i wyłącznie od zbywcy - i to na piśmie - takie rozwiązanie jest konsekwencją założenia, że osobą najlepiej poinformowaną w kwestii przelewu jest wierzyciel (cedent)! Zawiadomienie dłużnika o cesji wywołuje pewne skutki prawne. Dłużnik może spełnić świadczenie na rzecz pierwotnego wierzyciela dopóki nie dowie się o cesji (art. 512k.c.). Dłużnik ponadto może przeciwko nabywcy wierzytelności podnieść wszelkie zarzuty, jakie przysługiwałyby mu w stosunku do zbywcy wierzytelności.
4. Umowa z kontrahentem(cedentem) była pismem stwierdzona.
Jeżeli umowa ze zbywcą została stwierdzona pismem, zatem przelew tej wierzytelności powinien być również pismem stwierdzony (art. 511 K.c.), zaś nabywca cesjonarjusz zobowiązany jest wylegitymować się umową cesji pełnej treści dla udokumentowania interesu prawnego.
a. przejęcie tytułu wykonawczego przez inny podmiot w drodze cesji.
Zgodnie z jego treścią art. 788 § 1 K.p.c , jeżeli uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu egzekucyjnego lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu przeszły na inną osobę, sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz lub przeciwko tej osobie, gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym.
Aby uzyskać klauzulę wykonalności na orzeczenie wydane na inny podmiot, w sytuacji przejścia uprawnień, należy złożyć wniosek do sądu rejonowego ogólnej właściwości dłużnika.
Sąd Najwyższy stwierdził, iż przepis art. 788 § 1 K.p.c. ma zastosowanie również w razie przeniesienia wierzytelności (przelewu) po wszczęciu postępowania egzekucyjnego (III CZP 63/04, Biul. SN 2004/10/8) orzeczenie to wpisuje się w linię orzeczniczą, Sąd Najwyższy (por. m.in. III CZP 94/92, OSNC 1993/3/32).
Uczestnikiem postępowania powinien być oprócz dłużnika, również pierwotny wierzyciel (o ile przejście nastąpiło w wyniku umowy cesji).
b. Cesja rzekomego zobowiązania po wcześniejszym wypowiedzeniu umowy.
Przedmiotem przelewu może być co do zasady wierzytelność aktualnie istniejąca.
Przejęcie wierzytelności po rozwiązaniu umowy , oznacza to, że uprawnienia i obowiązki z niej wynikające mogą być podważane (w razie ewentualnego sporu dłużnik może twierdzić, że skoro umowa została rozwiązana to wynikające z niej uprawniania i obowiązki nie istnieją)!
5. Uzyskanie wierzytelności przez cesjonariusza musi mieć odpowiednią podstawę prawną.
Ową podstawę prawną może kreować umowa zamiany, darowizny, sprzedaży etc. Jeżeli takiej podstawy nie ma (tzn. umowa nie została zawarta lub jest nieważna), to sam przelew jest nieważny i nie wywołuje żadnych skutków prawnych, na co może powołać się dłużnik, kwestionując brak ważnej podstawy przysporzenia (SN w orzeczeniu. z 19.2.1998 r. - III CKN 397/97).
Podstawy prawnej w przypadku umów konsumenckich nie może stanowić art. 509 K.c. bowiem zgodnie z art. 385 3 pkt 5 k.c. za niedozwolone należy uznać postanowienia, które zezwalają kontrahentowi konsumenta (cedentowi) na przeniesienie praw i przekazanie obowiązków wynikających z umowy bez zgody konsumenta. Idea tego przepisu jest zapewnienie
konsumentowi prawa wyboru kontrahenta w oparciu o własne kalkulacje i preferencje, a tym samym przeciwdziałanie zjawisku "handlu konsumentami".
a.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 12.07.2006r, sygn.akt: V CSK 187/06, opublikowanym w MoP rok 2006, Nr 16, str. 849, warunkiem otrzymania należności przez nabywcę długu jest udowodnienie, że takie prawo przysługiwało pierwotnemu właścicielowi.