Ogólne sformułowanie art. 6 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p. nie pozwala na jednoznaczne wyznaczenie zakresu jego stosowania. W szczególności brak jest wyraźnego wskazania, czy do zakresu przedmiotowego pojęcia informacji publicznej wchodzą także informacje dotyczące zamierzeń nieodgrywających samodzielnej i merytorycznie istotnej roli w ramach procesu decyzyjnego (np. niewiążące opinie, rozwiązania wariantowe, symulacje wchodzących w grę skutków faktycznych i prawnych, itp.). Może to prowadzić w praktyce do skutecznych prób ograniczania dostępu do tych informacji. W tym celu organy administracji publicznej będą wykorzystywać np. konstrukcję tajemnicy służbowej opartą na postanowieniach u.o.i.n. [chodzi tu o możliwość szerokiego zakwalifikowania danej informacji do katalogu rodzajów informacji niejawnych stanowiących tajemnicę państwową, który to katalog został sformułowany - w sposób generalny i przy wykorzystaniu licznych pojęć niedookreślonych - w załączniku nr 1 do u.o.i.n.]. Takie zjawisko może występować przede wszystkim w toku procesu legislacyjnego, którego poszczególne etapy o niesformalizowanym charakterze stanowią naturalną przeszkodę dla ujawniania informacji jednoznacznych i bezwzględnie związanych z określonymi skutkami prawnymi [por. stanowisko Rady Ministrów do poselskiego projektu ustawy o dostępie do informacji publicznej, Druk nr 2094x, pismo Prezesa Rady Ministrów DSPR 140-96(2)/00 z dnia 14 grudnia 2000 r., s. 4]. W literaturze wskazuje się, iż organy administracji publicznej powinny mieć prawo do odmowy udzielenia informacji ze względu na określony, ważny interes: interes rządzenia czy interes publiczny [T. R. Aleksandrowicz, Komentarz do ustawy o dostępie informacji publicznej, Warszawa 2002, s. 139; E. Jarzęcka-Siwik, Dostęp do informacji publicznej (Uwagi krytyczne), "Kontrola Państwowa" 2002, nr 1, s. 38]. Należy jednak podkreślić, iż ze względu na wyjątkowy charakter takiej sytuacji organ administracji publicznej będzie w każdym wypadku zobowiązany do szczegółowego uzasadnienia rozstrzygnięcia w sprawie odmowy udzielenia danej informacji, które następnie będzie podlegać kontroli zarówno ze strony sądów powszechnych, jak i administracyjnych w trybie i na zasadach określonych w u.d.i.p. oraz odpowiednich ustawach procesowych (tj. w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm. (k.p.c.) oraz ustawie z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, Dz. U. Nr 74, poz. 368 ze zm. (u.NSA)) [u.NSA została uchylona przez art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz. U. Nr 153, poz. 1271 ze zm., i traci moc z dniem 1 stycznia 2004 r. Z tym dniem w jej miejsce wchodzą w życie: ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych, Dz. U. Nr 153, poz. 1269 (p.u.s.a.), oraz ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz. U. Nr 153, poz. 1270 (p.p.s.a.)].
Artykuł 6 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p. odnosi się w pierwszym rzędzie do informacji publicznej dotyczącej sfery faktów [M. Jaśkowska, Dostęp do informacji publicznych w świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, Toruń 2002, s. 35]. W pewnym zakresie udostępnieniu podlegają także informacje należące sfery prawnej. Dostęp do tzw. informacji o prawie został jednak unormowany w akcie prawnym stanowiącym lex specialis w stosunku do u.d.i.p., tj. w ustawie z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, Dz. U. Nr 62, poz. 718 ze zm. (u.o.a.n.). U.o.a.n. normuje zakres i tryb ogłaszania (a przez to publicznego dostępu) określonych aktów prawnych, w tym przede wszystkim: Konstytucji, ustaw, rozporządzeń z mocą ustawy wydanych przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, rozporządzeń wydanych przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, ministrów kierujących działami administracji rządowej, przewodniczących określonych w ustawach komitetów, będących członkami Rady Ministrów oraz Krajową Radę Radiofonii i Telewizji, teksty jednolite ww. aktów normatywnych, a także orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw i uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenie ministra (art. 9 ust. 1 u.o.a.n.) [obowiązek publikacji innych aktów prawnych regulują postanowienia art. 9 ust. 2 - art. 13 u.o.a.n.]. W zakresie przez nią nieuregulowanym, tj. w odniesieniu do aktów normatywnych i innych aktów prawnych będących w fazie projektowania, a także w odniesieniu do aktów, które nie podlegają ogłoszeniu, znajdą zastosowanie odpowiednie postanowienia u.d.i.p. Podkreśla to wyraźnie sformułowanie art. 6 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p., który wprost odnosi się do projektowania aktów normatywnych bez względu na ich hierarchie w systemie źródeł prawa.
Szczególny przypadek stanowi tzw. przetworzona informacja o prawie. Termin "informacja przetworzona" został użyty w art. 3 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p. i stanowi wyznacznik zakresu przedmiotowego u.d.i.p. Pod pojęciem informacji przetworzonej o prawie należy rozumieć wszelkie dane, przede wszystkim w formie dokumentów, które będą wskazywać interpretację danego przepisu prawa, możliwość jego zastosowania w ramach określonej procedury lub sytuacji faktycznej, czy też określone konsekwencje postępowania zgodnego lub niezgodnego z jego dyspozycją. Zgodnie z postanowieniem art. 3 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p. informacja przetworzona o prawie będzie podlegać udostępnieniu w ograniczonym zakresie, tj. jedynie w sytuacji, gdy będzie to szczególnie istotne dla interesu publicznego. Oznacza to wyłączenie ww. uprawnienia w odniesieniu od informacji nieposiadających takiego charakteru (np. zbieranych na potrzeby danej, indywidualnej sprawy, która nie posiada większego znaczenia dla szerszej grupy społeczeństwa). Dostęp do informacji publicznej o prawie może także odbywać się na zasadach odrębnych, uregulowanych w przepisach szczególnych w stosunku do u.d.i.p. Mogą one dopuszczać dalej idące uprawnienia określonych podmiotów do żądania udostępnienia informacji o prawie w ramach toczącego się danego postępowania lub danej sprawy [takie uprawnienia przewidują m.in. art. 73 k.p.a. i art. 178 o.p.].
Użyte w art. 6 ust. 1 pkt 1a in fine u.d.i.p. określenie władzy ustawodawczej i wykonawczej należy interpretować w kontekście art. 10 ust. 2 rozdziałów IV-VI Konstytucji RP. Termin ten będzie także podlegał wykładni w kontekście użytych w u.d.i.p. innych terminów o zbliżonym znaczeniu: przede wszystkim pojęcia "władza publiczna" i "organ władzy publicznej" (np. art. 3 ust. 1 pkt 3, art. 4 ust. 1 czy art. 5 ust. 3 u.d.i.p.), a także pojęcia "organ administracji publicznej" - zarówno w jego rozumieniu doktrynalnym, jak i w świetle definicji zawartej w art. 5 § 2 pkt 3 k.p.a. Należy wskazać, iż posiada on szeroki zakres podmiotowy, obejmujący wszelkie organy władzy publicznej z wyłączeniem organów władzy sądowniczej. Tym samym odnosi się on do: Sejmu i Senatu, które podejmują działania przez swoje organy, Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, poszczególnych ministrów, Prezydenta RP, organów administracji rządowej (w szczególności do wojewodów i działających pod jego zwierzchnictwem kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży), organów administracji samorządowej (gmin, powiatów i województw oraz wszelkich wyodrębnionych prawnie jednostek organizacyjnych tych organów), a także do wszelkich innych organów administracji publicznej znajdujących się na wszystkich szczeblach struktury administracji publicznej w Polsce, które na mocy przepisów lub porozumień sprawują władztwo publiczne.
W tym miejscu należy podzielić sformułowane w literaturze wątpliwości, co do zasadności wyłączenia z zakresu podmiotowego przepisu art. 6 ust. 1 pkt 1a u.d.i.p. władzy sądowniczej. Brak podstaw dla przyjęcia takiego rozwiązania wynika także z faktu, iż organy władzy sądowniczej zostały objęte dyspozycją art. 4 ust. 1 u.d.i.p. i należą do grupy podmiotów zobowiązanych do udostępniania informacji publicznych. Należy także zgodzić się z poglądem, iż w przypadku odmowy udostępnienia informacji o zamierzeniach działań władzy sądowniczej wnioskodawca będzie mógł bezpośrednio powołać się na przepis art. 61 Konstytucji RP zgodnie z zasadą jej bezpośredniego stosowania (art. 8 Konstytucji RP) [E. Jarzęcka-Siwik, Dostęp do informacji publicznej (Uwagi krytyczne), "Kontrola Państwowa" 2002, nr 1, s. 31-32].
Dostęp do informacji publicznej odnoszącej się do programów w zakresie realizacji zadań publicznych ma na celu upowszechnienie wszelkich danych umożliwiających podjęcie oceny, w jaki sposób są wykonywane czynności zmierzające do uzyskania określonego w tych programach skutku. Pojęcie zadania publicznego należy interpretować w świetle odpowiednich postanowień ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych, tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148 ze zm. (u.f.p.). Artykuł 6 ust. 1 pkt 1c u.d.i.p. obejmuje wszelkie dane dotyczące choćby pośrednio wskazanych w tym przepisie programów. Podobnie jak w przypadku zamierzeń działania władzy ustawodawczej i wykonawczej, także tu konieczne jest istnienie materialnych odpowiedników ww. programów, które wskazywałby sposób i skutki realizacji danego zadania o charakterze publicznym. Tym samym art. 6 ust. 1 pkt 1c u.d.i.p. będzie dotyczył jedynie programów sformalizowanych, przyjętych lub uchwalonych w oficjalnych dokumentach, a nie jedynie szkiców czy częściowych projektów.
4. Artykuł 6 ust. 1 pkt 2 u.d.i.p. generalnie zalicza dane o określonych podmiotach do grupy informacji publicznych bez względu na inne ich cechy czy okoliczności konkretnej sprawy. W tym celu przepis ten posługuje się odesłaniem do postanowień art. 4 ust. 1 u.d.i.p., który wyznacza zakres podmiotowy u.d.i.p. w części dotyczącej podmiotów zobowiązanych do udzielenia informacji publicznej. Oznacza to przyjęcie jednakowej wykładni terminów użytych w art. 4 ust. 1 u.d.i.p. na gruncie art. 6 ust. 1 pkt 2 u.d.i.p. (por. komentarz do art. 4 u.d.i.p.). Należy jednak wskazać, iż udostępnieniu nie podlega informacja publiczna o związkach zawodowych i ich organizacjach, a także o partiach politycznych, gdyż art. 6 ust. 1 pkt 2 u.d.i.p. (podobnie jak art. 6 ust. 1 pkt 3 u.d.i.p.) odsyłają jedynie do art. 4 ust. 1 u.d.i.p., a nie do art. 4 ust. 2 u.d.i.p., który wymienia te podmioty. Przyjęcie takiego rozwiązania znajduje jedynie częściowe uzasadnienie w fakcie unormowania zagadnienia jawności działania tych podmiotów w odrębnych aktach prawnych: w ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych, tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 857 ze zm. (u.p.pol.), oraz w ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm. (u.z.z.). Wydaje się jednak, iż zawężenie zakresu stosowania art. 6 ust. 1 u.d.i.p. poprzez nieobjęcie nim partii politycznych i związków zawodowych jest rozwiązaniem błędnym i pozbawionym racjonalnego uzasadnienia, w szczególności w kontekście roli i znaczenia, jakie te podmioty pełnią w toku działania władzy publicznej.
Sformułowanie art. 6 ust. 1 pkt 2 u.d.i.p. przesądza, iż przepis ten obejmuje wszelkie informacje pozostające w związku ze wskazanymi w art. 4 ust. 1 u.d.i.p. podmiotami. Wymienienie w tym przepisie przykładowych danych ma jedynie na celu wyodrębnienie głównych grup informacji, które ex lege zostały zaliczone za podstawowe i najistotniejsze w kontekście zasady jawności i prawa do informacji o działalności tych podmiotów. Wyznaczniki te będą podlegać szerokiej wykładni, równocześnie wyczerpując cały przedmiotowy zakres żądanej informacji [np. w przypadku wniosku o udostępnienie danych o organizacji i właściwości określonego organu administracji publicznej konieczne będzie udzielenie informacji o całej jego strukturze organizacyjnej oraz szczegółowych kompetencjach]. Poszczególne pojęcia składające się na treść postanowień art. 6 ust. 1 pkt 2 u.d.i.p. należy interpretować zgodnie z ich znaczeniem i funkcją, jaką pełnią w ramach danego podmiotu czy instytucji prawnej, przy uwzględnieniu wypracowanych w orzecznictwie i doktrynie poglądów w poszczególnych kwestiach. Dotyczy to m.in. pojęcia "majątek" (art. 6 ust. 1 pkt 2f u.d.i.p.), pod którym należy rozumieć ogół aktywów i pasywów danego podmiotu [Z. Radwański, Prawo cywilne - część ogólna, wyd. 3, Warszawa 1997, s. 128] oraz terminu "struktura własnościowa", który oznacza nie tylko wskazanie, jaką formę własnościową - prywatną czy publiczną (państwową) - posiadają podmioty z art. 4 ust. 1 pkt 1-3 u.d.i.p. (przedsiębiorstwo państwowe, jednoosobowa spółka Skarbu Państwa, spółka kapitałowa, której udziałowcami są podmioty prywatne), ale obejmuje także wyczerpujące określenie składu właścicielskiego (liczba, rodzaj i procentowy udział podmiotów będących właścicielami, współwłaścicielami czy udziałowcami danego podmiotu). Prawny charakter należy także nadać określeniu "dysponowanie", które obejmuje całokształt możliwości rozporządzania poszczególnymi składnikami majątku na podstawie stosunków umownych lub faktycznych. Artykuł 6 ust. 1 pkt 2 u.d.i.p. zawiera jednak również sformułowania niejasne, a także częściowo zbędne lub wprowadzające w błąd. Dotyczy to np. wprowadzenia w odniesieniu do organów władzy publicznej powtórzenia sugerującego istnienie w ich ramach innych (odrębnych) organów, pełniących samodzielne funkcje i posiadających niezależne, "autonomiczne" kompetencje.
Niezależnie od przyjętego w art. 6 ust. 1 pkt 2 u.d.i.p. katalogu istotną przesłanką zastosowania tego przepisu będzie wykazanie bezpośredniego stosunku łączącego żądanie udostępnienia danej informacji z określonym podmiotem. Użyty w art. 6 ust. 1 pkt 2 u.d.i.p. zwrot: "...informacja publiczna o podmiotach, o których mowa w art. 4 ust. 1..." nie daje podstaw do domagania się udzielenia dowolnej informacji, która jedynie przypadkowo lub pośrednio jest związana z tymi podmiotami czy też odnosi się do kwestii nieobjętych zakresem innych (niż zawartych w art. 6 ust. 1 pkt 2 u.d.i.p.) przepisów art. 6 ust. 1 u.d.i.p. (np. żądanie udostępnienia informacji o zamierzeniach działań organów samorządów gospodarczych czy zawodowych w konkretnej sprawie).
Należy wskazać, iż postanowieniem z dnia 2 lipca 2002 r., II SAB/Lu 10/02 (w sprawie skargi na bezczynność dotyczącej wniosku o wskazanie, czy pod określonym adresem mieszka prezydent miasta), NSA nie odrzucił tej skargi, a jedynie umorzył postępowanie, uznając, iż wnioskodawca uzyskał odpowiedź. Oznacza to przyjęcie, iż adres osoby pełniącej funkcje publiczne stanowi informację publiczną [zobowiązany podmiot może jednak odmówić jej udostępnienia ze względu na postanowienia ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych, tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm. (u.o.d.o.), lub też na ochronę prawa do prywatności - M. Jaśkowska, Dostęp do informacji publicznych w świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, Toruń 2002, s. 32].
Artykuł 6 ust. 1 pkt 2 u.d.i.p. należy interpretować rozszerzająco. Takie stanowisko wynika z wyroku NSA z dnia 8 lipca 2003 r., w którym NSA zobowiązał organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego (burmistrza) do udostępnienia szczegółowych informacji o aktualnym stanie spraw (prowadzonych przez prokuraturę i sądy) przeciwko pracownikom urzędu, związanych z pełnieniem przez nich odpowiednich funkcji [D. Frey, Urzędnicy objęci ustawą, "Rzeczpospolita" z dnia 9 lipca 2003 r., nr 158].
5. Artykuł 6 ust. 1 pkt 3 u.d.i.p. stanowi konieczne uzupełnienie postanowień art. 6 ust. 1 pkt 2 u.d.i.p., obejmujące swoim zakresem kwestie związane z działalnością podmiotów wskazanych w art. 4 ust. 1 u.d.i.p. Jest on swoistą gwarancją jawności ich funkcjonowania i odnosi się do wszelkich procedur (zarówno o sformalizowanym, jak i niesformalizowanym charakterze), jakie znajdują zastosowanie w ramach wykonywania przez te podmioty swoich obowiązków. Dotyczy to w szczególności wewnętrznych trybów działania, które często nie podlegają kontroli na podstawie innych przepisów.
Zakres stosowania tego przepisu został częściowo wyznaczony przez orzecznictwo. SN w wyroku z dnia 3 października 2002 r., III RN 89/02 (uwzględniając rewizję nadzwyczajną Rzecznika Praw Obywatelskich od wyroku NSA - Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach z dnia 3 grudnia 2001 r., II SA/Ka 2449/01, i uchylając ten wyrok, i przekazując sprawę do ponownego rozpatrzenia), wskazał, iż nie podlegają utajnieniu na podstawie przepisów u.o.d.o. informacje o działalności funkcjonariuszy publicznych [w tym wypadku chodziło o informacje, których dyrektorów szkół powołano na stanowiska bez przewidzianej procedury konkursowej - por. M. Jaśkowska, Dostęp do informacji publicznych w świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, Toruń 2002, s. 33].
W odniesieniu do władz publicznych i ich jednostek organizacyjnych (por. komentarz do art. 4 u.d.i.p.) art. 6 ust. 1 pkt 3 u.d.i.p. nie wprowadza żadnych przedmiotowych ograniczeń. Zostały one jednak przyjęte w stosunku do państwowych osób prawnych oraz osób prawnych samorządu terytorialnego, przy czym nie zostały precyzyjnie określone ich kryteria. O ile termin "zadania publiczne" będzie podlegać interpretacji opartej na odpowiednich postanowieniach u.f.p., o tyle pojęcie "działalności w ramach gospodarki budżetowej i pozabudżetowej" jest zbyt ogólne i niejasne. Przede wszystkim brak jest jednoznacznego stwierdzenia, do których podmiotów gospodarki budżetowej i pozabudżetowej odnosi się przepis art. 6 ust. 1 pkt 3b u.d.i.p. Taką gospodarkę prowadzą bowiem zarówno państwowe osoby prawne i osoby prawne samorządu terytorialnego, jak i odpowiednie - państwowe lub samorządowe - organy władzy publicznej. Dodatkowo wprowadzenie rozróżnienia na gospodarkę budżetową i pozabudżetową oznacza objęcie zakresem przedmiotowym art. 6 ust. 1 pkt 3b u.d.i.p. całokształtu działań gospodarczych wskazanych w tym przepisie podmiotów, a tym samym pozostawia wprowadzony podział bez praktycznego znaczenia.
Brak w u.d.i.p. definicji terminu "akt publicznoprawny" oznacza konieczność jego interpretacji w oparciu o stanowisko wypracowane w orzecznictwie i doktrynie prawa konstytucyjnego i administracyjnego. Pod tym pojęciem należy rozumieć zarówno akty prawne powszechnie obowiązujące (tzw. źródła prawa sensu stricto), jak i akty normatywne o charakterze wewnętrznym. Udostępnienie informacji o trybie ich uchwalania oznacza, iż w tym zakresie art. 6 ust. 1 pkt 3c u.d.i.p. stanowi niezbędne uzupełnienie przepisów u.o.a.n. Za akty publicznoprawne należy także uznać wszelkie inne akty podejmowane przez podmioty określone w art. 4 ust. 1 u.d.i.p., które są wynikiem ich władczego działania. Stanowią one przeciwieństwo aktów prywatnoprawnych (w szczególności umów prawa cywilnego (handlowego)), w których podmioty wskazane w art. 4 ust. 1 u.d.i.p., występując jako strona na równej pozycji ze swoimi kontrahentami, nie robią użytku z przysługującego im władztwa administracyjnego. Ta kategoria obejmuje w pierwszej kolejności różne formy generalnych aktów administracyjnych, takie jak porozumienia czy statuty. Świadczy o tym zwrot "stanowienie", który oznacza procedurę podejmowania przez uprawniony podmiot aktów prawnych o szerszym (ogólnym i abstrakcyjnym) charakterze. Należy jednak przyjąć, iż pojęcie aktu publicznoprawnego obejmuje swoim zakresem także akty indywidualne: uchwały, decyzje itp. Udostępnienie informacji o sposobie stanowienia aktów publicznoprawnych nie będzie polegać jedynie na powiadomieniu o możliwych do zastosowania normach prawa materialnego i procesowego, ale także o wchodzących w grę trybach postępowania wraz ze szczegółowym wyjaśnieniem dopuszczalnych rozwiązań w tym zakresie.
Artykuł 6 ust. 1 pkt 3d u.d.i.p. normuje szeroki zakres udostępniania informacji publicznej. W pierwszym rzędzie odnosi się on do kwestii związanych ze sposobami przyjmowania i załatwiania spraw administracyjnych. Pod pojęciem sprawy administracyjnej należy rozumieć przewidzianą w przepisach prawa możliwość konkretyzacji uprawnień lub obowiązków stron stosunku administracyjnoprawnego, którymi są organ administracji publicznej i indywidualny podmiot niepodporządkowany organizacyjnie temu organowi [w kwestii sprawy administracyjnej szeroko T. Woś, Pojęcie "sprawy" w przepisach kodeksu postępowania administracyjnego, Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 1022, Prawo CLXVIII, s. 333 i n. Należy jednak wskazać, iż w literaturze jest także prezentowany odmienny pogląd w kwestii teoretycznoprawnej konstrukcji "sprawy administracyjnej" - por. W. Dawidowicz, Zarys procesu administracyjnego, Warszawa 1989, s. 7-8 oraz tenże, O stosowaniu prawa administracyjnego w sprawie administracyjnej, "Państwo i Prawo" 1993, nr 4, s. 42. Analizy tych stanowisk dokonuje J. Zimmermann, Polska jurysdykcja administracyjna, Warszawa 1996, s. 28-33]. Należy przyjąć, iż termin "sprawa" dotyczy możliwości konkretyzacji wszelkich uprawnień lub obowiązków o charakterze publicznoprawnym, a jego zakres podmiotowy wykracza poza znaczenie tego określenia na gruncie k.p.a. Tylko przyjęcie takiego rozwiązania gwarantuje pełną jawność działania organów władzy publicznej, a także ochronę interesów jednostki w sytuacji, gdy postanowienia przepisów szczególnych nie przewidują takiej ochrony w konkretnej sprawie.
Artykuł 6 ust. 1 pkt 3e u.d.i.p. stanowi niezbędne uzupełnienie regulacji art. 6 ust. 1 pkt 3d u.d.i.p., pozwalające nie tylko na kontrolę stanu zaawansowania działań organów władzy publicznej w konkretnej sprawie (rodzaju spraw), ale także generalnego sposobu podejmowania czynności niezbędnych dla prawidłowego, skutecznego funkcjonowania administracji publicznej. Przepis ten ma także na celu zapewnienie jawności wewnętrznych procedur administracyjnych i umożliwienie zastosowania środków dyscyplinujących, nakierowanych na poprawę efektywności działania władzy publicznej. Artykuł 6 ust. 1 pkt 3e u.d.i.p. stanowi podstawę prawną żądania określenia, na jakim etapie znajduje się dana sprawa, jaki jest stopień zaawansowania czynności niezbędnych dla jej załatwienia, a także według jakich zasad (priorytetów) są podejmowane poszczególne rozstrzygnięcia. Tym samym oznacza to możliwość dostępu do szczegółowych regulacji o charakterze wewnętrznym i ograniczenie dowolności (wybiórczości) w działaniu organów administracji publicznej.
Generalne unormowanie dostępu do informacji publicznej o prowadzonych rejestrach, ewidencjach i archiwach oraz o sposobach i zasadach udostępniania danych w nich zawartych (art. 6 ust. 1 pkt 3f u.d.i.p.) stanowi ogólną regulację w stosunku do wszelkich, obowiązujących w chwili obecnej i uchwalonych w przyszłości, aktów prawnych o charakterze szczególnym, które normują zakres, zasady i tryb dostępu do zbiorów różnorodnych danych. Przepisy te mogą same zawierać postanowienia w tej materii, uchylając jednocześnie normy u.d.i.p. W zakresie rejestracji, ewidencji i archiwizacji danych podstawowe znaczenie mają postanowienia ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1396 ze zm., oraz licznych aktów prawnych dotyczących ewidencjonowania: osób bezrobotnych, badań klinicznych, kierowców, pojazdów, cudzoziemców i spraw z zakresu repatriacji, dróg i obiektów mostowych, działalności gospodarczej i przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych, gospodarstw rolnych i zwierząt gospodarskich, gruntów i budynków oraz sieci uzbrojenia terenu, ludności, materiałów wybuchowych, broni i amunicji, obiektów hotelarskich, odpadów, partii politycznych, patentów strzeleckich, podatników, statków rybackich, towarów objętych postępowaniem antysubsydyjnym, uprawnień żeglarskich i motorowodnych, z zakresu ochrony środowiska i prawa atomowego, a także odnoszących się do ewidencji wojskowej. Głównym celem art. 6 ust. 1 pkt 3f u.d.i.p. jest zapewnienie dostępu do informacji o możliwych źródłach innych informacji, do których rejestrowania i archiwizacji są zobowiązane organy władzy publicznej. Należy przyjąć, iż w kontekście specyfiki tego przepisu (dotyczy on dostępu do informacji o prawie) istotne znaczenie dla jego stosowania będzie posiadać regulacja art. 4 ust. 3 u.d.i.p., nakładająca obowiązek udostępnienia danego rodzaju informacji publicznej jedynie na podmioty, które takie informacje posiadają.
6. Artykuł 6 ust. 1 pkt 4 u.d.i.p. wprowadza szczególną kategorię informacji publicznej: dane publiczne. Przepis ten nie zawiera jednak definicji tego terminu, a jedynie przykładowo wskazuje, jakie informacje są objęte jego zakresem. Rozwiązanie to nie ma znaczenia normatywnego, a jedynie porządkujące, gdyż pozwala na automatyczne uznanie określonych informacji za podlegające udostępnieniu. W literaturze wskazuje się jednak, iż w szczególności jedna z form danych publicznych - dokumentacja przebiegu i efektów kontroli oraz wystąpienia, stanowiska, wnioski i opinie podmiotów ją przeprowadzających (art. 6 ust. 1 pkt 4a tiret drugie u.d.i.p.) - nie powinna podlegać udostępnieniu w zakresie unormowanym w u.d.i.p. [T. R. Aleksandrowicz, Komentarz do ustawy o dostępie informacji publicznej, Warszawa 2002, s. 140]. Wynika to z faktu, iż poszczególne, często cząstkowe i podlegające późniejszej weryfikacji stanowiska i konkluzje organów kontrolnych (np. Najwyższej Izby Kontroli) mogą wprowadzać w błąd i negatywnie oddziaływać nie tylko na podmioty, których dotyczą, ale także na osoby trzecie (np. niepotwierdzona, a następnie zdementowana informacja o bezprawnym działaniu przedsiębiorstwa państwowego może ujemnie wpłynąć na stosunki handlowe z jego kontrahentami, a nawet naruszyć dobra osobiste osób zarządzających danym podmiotem). W tej materii należy postulować doprecyzowanie, na jakim etapie określone informacje publiczne powinny podlegać bezwzględnemu (tj. powszechnemu) udostępnieniu. W tym miejscu należy także wskazać, iż art. 6 ust. 1 pkt 4a u.d.i.p. nie będzie stanowił podstawy prawnej do żądania dostępu do informacji z ww. zakresu, a niezawartych w dokumentach urzędowych (w rozumieniu art. 6 ust. 2 u.d.i.p.).
W związku z odmiennym brzmieniem art. 6 ust. 1 pkt 4b, 4c i 4d u.d.i.p. ww. sytuacja nie występuje w przypadku dostępu do stanowisk w sprawach publicznych zajętych przez organy władzy publicznej i przez funkcjonariuszy publicznych w rozumieniu przepisów k.k., do treści innych wystąpień i ocen dokonywanych przez organy władzy publicznej oraz do informacji o stanie państwa, samorządów i ich jednostek organizacyjnych [T. R. Aleksandrowicz, Komentarz do ustawy o dostępie informacji publicznej, Warszawa 2002, s. 140]. Na mocy art. 115 § 13 k.k. funkcjonariuszem publicznym jest: Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, poseł, senator, radny, sędzia, ławnik, prokurator, notariusz, komornik, kurator sądowy, osoba orzekająca w sprawach o wykroczenia lub w organach dyscyplinarnych działających na podstawie k.k., osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym jest uprawniona do wydawania decyzji administracyjnych, osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej, funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej, a także osoba pełniąca czynną służbę wojskową. Przepis art. 6 ust. 1 pkt 4b u.d.i.p. będzie jednak podlegać wykładni funkcjonalnej, co oznacza, iż za informację publiczną podlegającą udostępnieniu należy uznać jedynie te stanowiska, które zostały zajęte przez dane osoby występujące w charakterze funkcjonariuszy publicznych [takiego charakteru nie będą posiadać np. publikacje naukowe poszczególnych członków rządu opatrzone adnotacją, iż stanowią ich osobisty pogląd, czy też ich wykłady naukowe, podczas których będą występować jako pracownicy naukowi szkoły wyższej]. Także w odniesieniu do informacji publicznych wskazanych w art. 6 ust. 1 pkt 4 u.d.i.p. konieczne jest istnienie ich materialnego odzwierciedlenia. Ma to szczególne znaczenie w przypadku informacji o stanie państwa oraz samorządów i ich jednostek organizacyjnych, których przedstawienie wymaga kompleksowego i czasochłonnego przygotowania.
